Vitaal leiderschap betekent dat jij je bewust bent van jouw eigen energie en met name wat je ermee inbrengt in het team, een relatie of een organisatie. En er vervolgens inspirerend, medemenselijk en vitaal mee om kunt gaan. Voor jezelf en voor anderen. Iedereen draagt een bepaald gemoed en energie met zich mee, dus iedereen is in de kern vitaal leider. Jij ook. Maar hoe bereik je vitaal leiderschap en hoe ga je ermee om in organisaties en in je dagelijks leven?
Vitaloog Klaas Koster: “Op het moment dat je over een drempel stapt, ben je medeverantwoordelijk voor de energie in die ruimte. De energie die jij meebrengt is besmettelijk of juist aanstekelijk. Negatieve energie is besmettelijk, positieve energie aanstekelijk. Je kunt mensen dus meenemen in jouw vibe. Dat bewustzijn is in de kern waar vitaal leiderschap om draait. Dat heeft dus niets met hiërarchie te maken, maar met inspiratie.
JE KRIJGT WAT JE GEEFT
Vitaal leiderschap is de ultieme vorm van zelfregie. Er zijn maar een paar dingen waar je echt zelf invloed op hebt: je eigen emoties en je eigen energiehuishouding. Richt je daarmee op wat je zelf inbrengt wanneer je met anderen in contact komt. Gedrag roept gedrag op. Dus je begint met zelf de juiste houding te kiezen. Dat vraagt bewustzijn van je emoties en energie met daarbij het besef dat je zelf de regisseur bent. Dat is de kracht van een vitaal leider.
In interactie ben je natuurlijk niet alleen. In relatie tot anderen is dat een kwestie van actie-reactie. Maar als je wilt dat er iets veranderd in de sfeer, moet je dat zelf wel uitstralen. Je krijgt terug wat je erin stopt. (Over deze ‘besmetting’ lees je ook op pag. 38.)
ZEVEN TIPS VOOR HIËRARCHISCH VITAAL LEIDERSCHAP
Vitaal leiderschap in een werkomgeving voelt wellicht niet direct voor iedereen weggelegd. Toch zijn er concrete handvatten om je dit eigen te maken. Hierbij 7 tips uit Klaas z’n boek ‘Vitalogie!’
-
STEL EEN HELDER GEMEENSCHAPPELIJK DOEL
Alles begint met een droom, gekoppeld aan een gezamenlijk helder, ambitieus, maar realiseerbaar doel. Een vitaal leider heeft een langetermijnvisie waartegen alle medewerkers volmondig ja kunnen zeggen en met een enorme hoeveelheid plezier aan willen bijdragen. -
STEL JE GELIJKWAARDIG OP
Een vitaal leider wordt gevolgd. Niet omdat hij macht uitoefent, maar omdat hij een goed voorbeeld stelt, waar anderen in geloven. Stel je gelijkwaardig op naar je medewerkers. Zie ze als net zo belangrijk als jezelf, al hebben ze een andere rol en verantwoordelijkheid. Iedereen is nodig voor een organisatie en samenleving die duurzaam in balans is. -
DURF JE KWETSBAAR OP TE STELLEN EN VRAAG ADVIES
Vitale leiders hebben niet altijd alle antwoorden, dat kan ook niet in de snel veranderende omgeving waarin organisaties tegenwoordig opereren. Dus durf uit te spreken dat je het ook even niet weet en vraag je medewerkers om advies. Wees niet bang dat je daardoor een ‘zwakke leider’ bent, want het tegendeel is waar. Advies inwinnen is geen teken van zwakte, maar van kracht. -
TOON HET JUISTE VOORBEELDGEDRAG
Een medewerker doet niet wat een leidinggevende zegt, maar wat een leidinggevende doet. Het werkt net als thuis: als jij niet wil dat je kinderen met hun schoenen op de bank gaan, maar zelf doe je dat wel, dan kun je vergeten dat ze naar je luisteren. Veel managers zeggen dat integriteit belangrijk voor ze is, maar echte vitale leiders laten dit gewoon zien in gedrag. Bijvoorbeeld door te praten met mensen in plaats van over ze. Zelf het gedrag laten zien dat je van je team verwacht, werkt vele malen beter dan je verwachting alleen maar uitspreken. -
BEWAAK DE PRIVÉ-WERKCADANS
Mensen die bevlogen zijn en graag naar hun werk gaan, werken over het algemeen hard. Ze zien zelf vaak niet dat de boog niet altijd gespannen kan zijn. Juist voor deze types is het fijn als je aangeeft dat ze zo nu en dan op de rem mogen trappen. Een vitaal leider heeft niet alleen oog voor zijn medewerker op de werkvloer, maar ook daarbuiten. Hij gunt mensen hun vrije tijd en maakt duidelijk dat ze niet 24/7 aan hoeven staan. Doorwerken in het weekend, na zessen nog mail versturen, binnenkomende berichten binnen een uur verwerken? Verwacht het niet van je team of beter nog: creëer een cultuur die dit gedrag ontmoedigt en geef ook hierin zelf het goede voorbeeld. -
GA DE DIALOOG AAN EN LUISTER ZONDER OORDEEL
Ga de dialoog aan met je collega’s, om inzicht te krijgen in hun drijfveren en intrinsieke motivatie. Durf vragen te stellen over hun leefstijl en geluk, hun zorgen en behoeften. Bij het onderzoeken van hun overtuigingen ontkom je er bijna niet aan dat je eigen overtuigingen, normen en waarden meeluisteren. De kunst is te luisteren zonder oordeel. Vanuit een dieper niveau verbinding maken met jezelf en de ander brengt je vitale verandering, meer energie en meer creativiteit. -
BEHANDEL DE ANDER NIET ZOALS JE ZELF BEHANDELD WILT WORDEN
Waarschijnlijk kreeg je in je opvoeding de boodschap mee: behandel anderen zoals je zelf behandeld wilt worden. Maar deze keer zitten je ouders ernaast. Hier zit namelijk de aanname in vervat dat iedereen hetzelfde behandeld wil worden als jijzelf. Er wordt geen rekening mee gehouden dat mensen van verschillende zaken energie krijgen, en dus juist niet allemaal hetzelfde behandeld moeten worden. Voor de ene persoon brengt een klein compliment al voldoende erkenning, terwijl een ander graag uitgebreid in het zonnetje wordt gezet. Vitale leiders maken echt verbinding met hun medewerkers, lezen hun behoefte en passen daar hun gedrag op aan.
Veel meer over vitaal leiderschap lees je in het boek ‘Vitalogie!’ (2020) van Klaas Koster, de eerste vitaloog van Nederland. Hij is oprichter van trainings- en adviesbureau Vitalogisch en directeur van de Vitacademie (post-hbo). Zijn missie is werkend Nederland vitaal en verbonden maken en houden. Kijk voor info en verdieping op www.vitalogisch.nl
