Een reorganisatie een belangrijke klant die overstapt naar de concurrent. Of nog heftiger: een collega die wegvalt vanwege ziekte. Hoe herstel jij van een vervelende gebeurtenis? Oftewel: hoe is jouw veerkracht? Arbeidsdeskundige Zoe Houbolt-Wit kan op meerdere vlakken meepraten over dit thema.
PAK DE REGIE. BESLIS ZELF. ZO KUN JE JOUW WERKGELUK EN DAARMEE VEERKRACHT VERBETEREN.
“Ik doe gewoon mijn ding. Ik kan het helemaal niet op een andere manier. Veel mensen zeggen tegen me: ‘Wat ben je sterk. Wat zijn we trots op je.’ Dat is natuurlijk leuk om te horen, maar ik doe niets anders dan wat ik normaal doe.”
Zoe Houbolt-Wit is sinds 2012 zzp-arbeidsdeskundige, nadat ze eerder onder meer als HR-manager werkte. Ze begeleidde en begeleidt honderden mensen bij re-integraties, zowel medewerkers en werkgevers, en ondersteunt bedrijfsartsen. Een jaar geleden kreeg ze de diagnose borstkanker, waar ze volop voor behandeld wordt. Een zware periode die natuurlijk zijn ups en downs kent. “Tuurlijk heb ik ook slechte momenten. Maar ik blijf daar niet in hangen. Ik neem tijd voor mijn emoties als die zich aandienen. Ik vraag mezelf dan af: waarom ben ik nu emotioneel? Moet ik er ‘iets’ mee of ze er alleen laten zijn? Ik gun mezelf even de tijd. Ook gebruik ik ademhalingsoefeningen en een Chinese bewegingsvorm om te verwerken. Die laatste brengt rust, soepelheid in mijn lijf, zonder dat daar een goede conditie voor nodig is.”
Blijven hangen is zinloos
Vervolgens komt het op haar veerkracht aan. “Ik geef mezelf 5 minuten om te piekeren. Ik zeg daarna tegen mezelf: ‘Als ik hierin blijf hangen, kan ik net zo goed stoppen met mijn behandeling.’ Het is zinloos om de tijd die ik in dit leven heb sikkeneurig door te brengen. Ik kan het toch niet veranderen. Ik richt me op het hier en nu en op de dingen die positief zijn, zoals dat ik tegenwoordig meer tijd doorbreng met familie en vrienden dan voor ik ziek werd. Gedachten als ‘kon ik maar terug naar mijn leven van een jaar geleden’, helpen niet.”
Houbolt-Wit prijst zichzelf gelukkig met haar veerkracht. “Ik merk in mijn werk dat lang niet iedereen hetzelfde is als ik. Ik probeer mezelf in de gesprekken met mensen die ik help bij hun re-integratie altijd te verplaatsen in hun belevingswereld. Dat is ook mijn eerste tip voor leidinggevenden: probeer de pijn niet direct weg te nemen, het probleem niet op te lossen. Maar maak tijd en luister oprecht. Als ik snap hoe iemand met een probleem omgaat, dan kan ik daarna proberen om de andere kant te laten zien en je helpen met je veerkracht.”
Op zoek naar de lichtpunten
Haar positivisme keert continu terug in het gesprek, als wapen voor haar veerkracht. “Wanneer iemand heel zwaar op de hand is, dan kan diegene het lastig vinden om positief te denken. Maar je zit niet 24 uur per dag, 7 dagen per week op de bank. Je bent niet 24 uur per dag, 7 dagen per week aan het huilen. Als ik op dag één na het douchen tien minuten moet gaan liggen om uit te rusten en dat is de dag daarna 5 minuten, dan is dat winst. Ik probeer mensen bewust te maken van de kleine vooruitgang, dat zijn ook lichtpunten.”
Eigen regie
Verder voelt het voor Houbolt-Wit krachtig om zelf de regie te nemen. “Ik heb in februari beide borsten laten verwijderen. De chirurg begreep mijn keus daarvoor niet. Het was namelijk niet noodzakelijk. Maar ik wil alles doen wat in mijn macht ligt om zo lang mogelijk door te leven. En ik wil zelf de regie hebben over mijn behandeling. Daarom lees ik ook veel, wetenschappelijke studies. Ik wil niet dat anderen voor mij beslissen. Die insteek gebruik ik ook voor mijn werk, in de gesprekken die ik voer. Als een bedrijfsarts zegt dat je moet beginnen met drie dagen per week vier uur werken, dan hoef je dat niet klakkeloos op te volgen. Als jij dat te veel vindt, kun je met een alternatief komen dat voor jou wel goed voelt. Drie keer één uur? Vanuit huis werken? Beginnen met heel afgebakende taken? Pak de regie. Beslis zelf.” Zo kun je jouw werkgeluk en daarmee veerkracht verbeteren. “Het kan zijn dat mensen heel zwaarmoedig worden door hun werk. Dat het 20 jaar geleden hun droombaan was, maar de omgeving, jijzelf of het bedrijf zo veranderd zijn, dat je niet meer met plezier uit bed komt. Jij beslist wat je daarmee doet. Er gaat maar één iemand over je leven en dat is niet je werkgever of je collega. Dat ben jij.”
Reorganisatie
Volgens Houbolt-Wit kunnen leidinggevenden wel een belangrijke rol spelen in het vergroten van de veerkracht van een team. “Toen ik HR-manager was, moesten wij reorganiseren. Vier van de tien secretaresses moesten weg, om financiële redenen. Open communicatie is in zo’n situatie essentieel. Uitleggen waarom de reorganisatie noodzakelijk is en dat in een persoonlijk gesprek nog eens toelichten. En beargumenteren waarom iemand moet vertrekken. Daar moet je de tijd voor nemen. Het heeft voor de ontslagenen niet alleen emotionele impact, maar misschien ook financieel. De mensen die mogen blijven, hebben ook ondersteuning nodig. Zij zijn misschien bang dat ze de volgende zijn of moeten hun geliefde collega’s missen. Laat iedereen weten dat je deur openstaat.”
Het is vervolgens een kwestie van ‘praten, praten, praten’, licht ze toe. “Stop met wat je aan het doen bent als iemand bij je binnenloopt, kijk diegene aan en luister, vraag door. Geef geen garanties, beloof niks dat je niet waar kunt maken. Maar vraag bijvoorbeeld: ‘Hoe kan ik je ondersteunen?’ Misschien komt de medewerker zelf met iets. Wees sowieso bereikbaar. Natuurlijk heb je ook ander werk te doen als leidinggevende. Maar vraag dan of het goed is om later op de dag of morgen verder te praten. Laat daar vooral niet een week overheen gaan, dat is heel stom.”
Ik geef mezelf 5 minuten om te piekeren. Daarna ga ik door.
Voelen, opstaan en doorgaan
Houbolt-Wit legde zelf aan haar secretaresses uit hoe lastig ze het vond, maar dat ze als leidinggevende nou eenmaal bepaalde keuzes moest maken. “We hebben diezelfde dag niet meer gewerkt, maar veel gesproken, gehuild en gedeeld. Op een gegeven moment moet je door. Ik heb gezegd: ‘Morgen is weer een gewone werkdag, maar dan zijn we met zijn zessen. Als er wat is, kun je bij me binnenlopen. Maar om half 9 gaat de telefoon en komt de post gewoon weer.’”
Kortom, haar samenvatting over verwerken en veerkracht: stilstaan bij de gevolgen, de emoties, ze voelen en benoemen, om daarna weer op te staan en door te gaan. “Het leven gaat door. En dat is maar goed ook. Als je op de bank blijft zitten wordt het probleem alleen maar groter.”
