Het goede nieuws vanuit de vijf Blue Zones: een lang, gelukkig én gezond leven leiden, hoeft niet ingewikkeld te zijn. Het is zelfs heel simpel en je kunt er direct mee beginnen. Joske: “Als het gaat om veranderingen van levensstijl, leggen we veel nadruk op onze wilskracht en ons doorzettingsvermogen. We onderschatten vaak de rol die onze omgeving op onze vitaliteit speelt.” Door elementen van de leefstijl uit de Blue Zones in ons eigen dagelijks leven toe te passen, zorgt je omgeving ervoor dat je bijna automatisch betere keuzes maakt. Vanuit het onderzoek in de Blue Zones zijn 9 kenmerken vastgesteld, opgedeeld in de thema’s beweging, mindset, voeding en verbinding.
1. BEWEGING: LIEVER STOFZUIGEN DAN SQUATTEN
De oudste mensen op deze planeet komen doorgaans niet in de sportschool, stoppen zich niet vol met supplementen en rennen geen marathons. Hun omgeving en dagelijkse activiteiten zorgen automatisch voor een actieve levensstijl. Ze denken er niet over na en doen er geen moeite voor.
Joske: “Zorg ervoor dat je de hele dag actief blijft. Probeer zo min mogelijk stil te zitten en zoek het liefst de buitenlucht op. Neem een hond, sluit je aan bij een lokale moestuin of begin er eentje op je balkon. Ga lopend of op de fiets boodschappen doen, zet je auto verder weg, neem de trap. Maar denk ook aan huishoudelijke klusjes, van grasmaaien tot de was ophangen. Dat zijn juist hele gezonde dingen om te doen. De schoonmaakster en robotstofzuiger kunnen de deur uit.”
2. ZORG VOOR EEN DOEL
Waarvoor kom jij ’s ochtends je bed uit? Het hebben van een doel kan 7 jaar extra aan je leven toevoegen. In Okinawa noemen ze dit concept ‘Ikigai’ en in Nicoya spreken ze over ‘plan de vida’: het plan van de dag. “In Japan hebben ze geen letterlijk woord voor pensioen. Ze blijven ook op oudere leeftijd actief en doen zo lang ze kunnen bepaalde werkzaamheden. Dat blijkt heel belangrijk voor geluk,” vertelt Joske.
3. REKEN AF MET STRESS
Van stress is nog nooit iemand oud geworden, dat weten ze in de Blue Zones ook. Stress hoort bij het leven, maar overmatige en met name langdurige stress leiden tot allerlei chronische ziekten. En dus drukken ze in de Blue Zones regelmatig op de pauzeknop en nemen ze tijd voor ontspanning.
Joske: “Juist als het gaat om stress-reductie is de kracht van je omgeving van belang. De digitale wereld kent veel voordelen, maar ook veel nadelen. We staan altijd aan, hebben weinig natuurlijke rustmomenten en zijn continu aan het vergelijken met anderen in plaats van dat we een tevreden gevoel hebben. Dagelijks krijgen we inmiddels meer dan 170 kranten aan informatie en prikkels binnen. In de Blue Zones hebben ze meer rituelen om stress te reduceren waardoor er minder mentale belasting is. In je eigen omgeving kun je denken aan meditatie, een wandeling in de buitenlucht, tuinieren of een dagelijkse powernap.”
4. DE 80% REGEL
Op Okinawa zeggen ze voor elke maaltijd de mantra ‘Hara Hachi Bu’ op. Die herinnert ze eraan om te stoppen met eten zodra ze voor 80% vol zitten. De 20% marge kan net het verschil vormen tussen op gewicht blijven of dikker worden. Immers, je verlaagt je calorie-inname met 20% per maaltijd. “In onze samenleving eten we veel te veel. Je kunt voorkomen dat je gaat ‘overeten’ door bijvoorbeeld kleinere borden te gebruiken. Dat werkt echt! Eet bovendien aandachtig, niet half afgeleid voor de tv of achter je laptop”.
5. EET PLANTAARDIGER
Hannibal was gezond bezig toen hij de woorden “…with some fava beans and a nice chianti” sprak. Bonen en peulvruchten, zoals tuinbonen, sojabonen en linzen, zijn een belangrijk onderdeel van het 100-jarigendieet en hun grootste bron van eiwitten en vezels. Vlees, vis en zuivel worden slechts een paar keer per week gegeten in zeer kleine porties. Voedsel is bovendien vaak lokaal geteeld of komt uit eigen moestuin. Pakjes en zakjes en andere bewerkte voeding kom je nauwelijks tegen in de Blue Zones. Joske: “Veel mensen zijn tegenwoordig bang voor koolhydraten. Kijkend naar de Blue Zones, is dit heel onlogisch. Zo’n 70% van hun calorieën komen uit koolhydraten; niet in de vorm van wit brood, witte pasta en suiker, maar in de vorm van groenten, fruit en volkoren granen. Meer dan 90% van wat ze in de Blue Zones eten is plantaardig. Dat is zo’n stevig fundament dat af en toe alcohol, een klein beetje vlees en een beetje zuivel prima kunnen.
Om dit te vertalen naar je eigen omgeving kun je het best een moestuin beginnen (ook meteen goed voor de beweging). Het zelf verbouwen van voedsel heeft nog een voordeel: het bevordert een gezonde darmflora en zorgt tevens voor een betere opname van voedingsstoffen uit het voedsel.”
6. WIJNTJE ERBIJ?
A glass of wine a day, keeps the doctor away! Volgens het onderzoek leven gematigde drinkers gemiddeld langer dan niet-drinkers. In de meeste Blue Zones drinken ze dagelijks 1 tot 2 glazen alcohol, bij voorkeur in een sociale omgeving met eten. Op Sardinië doen ze dat met de donkerrode Cannonau wijn, die rijk is aan antioxidanten. Een dagelijkse bescheiden dosering zou zorgen voor minder hartaanvallen en verlaagt het stressniveau.
Om deze setting in je eigen omgeving na te bootsen, is het belangrijk om van de maaltijd een sociaal en ontspannend moment te maken. Dus geen snelle magnetronmaaltijd op de bank voor de televisie, maar wanneer het kan de tijd nemen om aandachtig te koken, te eten en te genieten van een glaasje wijn, samen met familie of vrienden. Kies het liefst voor een kwalitatieve, biologische wijn, dan weet je zeker dat er geen gif is gebruikt tijdens de productie. Naast wijn wordt er met name water gedronken in de Blue Zones.
7. SLUIT JE AAN BIJ EEN GROEP
De laatste drie principes draaien om verbinding en de sociale kring. Het community-gevoel en inclusiviteit zijn belangrijk in de Blue Zones.
Eén van de principes staat in het teken van geloof en het ontmoeten van gelijkgestemden. Welke levensovertuiging je volgt, maakt daarbij niet uit. Zolang je wekelijks met een groep bijeenkomt kan dit je leven tot wel 14 jaar verlengen. Van de 263 geïnterviewde 100-jarigen, waren er slechts 5 die niet bij een geloofsgemeenschap waren aangesloten.
8. FAMILIE OP ÉÉN
Een ander belangrijk fenomeen wat we zien in de Blue Zones, is dat ze familie en geliefden op de eerste plaats zetten. Er is vrijwel dagelijks contact. Ouders en grootouders blijven vaak in hetzelfde huis wonen en de families koken en eten meestal gezamenlijk. De ‘Blue Zoners’ zijn trouw aan hun levenspartner en investeren veel tijd en liefde in hun (klein)kinderen. Het motto ‘It takes a village to raise a child’ zou in elke Blue Zone prima op een tegeltje aan de muur kunnen hangen, want de kinderen groeien vaak op binnen een grote gemeenschap.
9. VIND JE TRIBE
Ben je geen familiemens, dan is er nog geen man overboord. Omring jezelf met vrienden en zoek die zorgvuldig uit: vind je juiste tribe. In de Blue Zones leeft men in sociaal gunstige netwerken die gezond gedrag bevorderen. Dit heeft een enorme impact op je welzijn. In Okinawa hebben ze zogenaamde ‘moais’-groepen van vijf vrienden die aan elkaar verbonden zijn voor het leven. Joske: “Er wordt weleens gezegd: waar je mee omgaat, daar word je mee besmet. Dit blijkt meer dan waar. Het is wetenschappelijk bewezen dat wanneer je vier vrienden hebt met overgewicht, de kans groter is dat ook jij overgewicht hebt of krijgt. Dit geldt natuurlijk ook voor iemand die vaak negatief is en veel klaagt of roddelt. Of iemand die enorm houdt van vlees eten. Je bent het gemiddelde van de mensen waarmee je omgaat.” Zaken als roken, obesitas en eenzaamheid zijn aanstekelijk. Maar geluk, positiviteit en andere zaken die je leven verlengen, zijn dat ook! Je leest er meer over op pagina 38.
VERANDER JE OMGEVING, DE REST VOLGT VANZELF
Als je één conclusie kunt trekken uit de 9 principes van de Blue Zones, is dat mensen er simpel, aandachtig en kwalitatief leven. Joske: “Het mooiste aan de Blue Zones is dat niemand er bewust bezig is met vitaal zijn. Ze eten er wat er is, lokaal, van het seizoen. Ze bewegen er de hele dag door, in de buitenlucht. Niemand doet dat doelbewust, het gebeurt gewoon. Als je jouw omgeving hierop inricht, dan gebeurt het automatisch.” En ze leven nog lang, gezond en gelukkig!
Meer lezen over Blue Zones? Check www.bluezones.com
