Focus is een van de belangrijkste uitdagingen van de wereld waarin we nu leven. Zonder focus kunnen we eigenlijk niet goed functioneren. Synoniemen zijn ‘aandacht’ en ‘concentratie’. Aandacht is eigenlijk het bredere spectrum, met focus richt je die aandacht.
Met focus kun je geconcentreerd aan iets werken. Het is heel moeilijk om tot kwaliteit te komen als je het niet met aandacht kunt doen. Daarmee is focus dus ook een absolute voorwaarde voor bevlogenheid, flow, diepgang, kwaliteit, passie. Mark Tigchelaar schreef het boek Focus AAN/UIT waarin hij laat zien waar onze vier voornaamste concentratielekken zitten en hoe je deze kunt dichten.
- Interne afleiding: je eigen hoofd staat natuurlijk nooit stil
- Externe afleiding: alle prikkels, piepjes en zaken van buitenaf
- Energie: hoe laad je jouw hersenen weer op voor iets anders?
- Engagement: word je voldoende getriggerd om erbij te blijven?
Aandacht is niet het zaligmakende antwoord op alles. Het is wel een belangrijke oplossing in de tijd waarin we leven. Want er komen steeds meer prikkels op ons af. Al die afleiding heeft invloed op de kwaliteit, effectiviteit, op werk en werknemers.
AFLEIDING VOEDT STRESS
Een andere factor waarop afleiding van invloed is, is stress. Bij elke afleiding of onderbreking maken je hersenen cortisol aan omdat ze snel moeten bepalen; is die e-mail een kans, een klus of een probleem? Split second. Dat zit evolutionair ingebakken. Alleen waren het vroeger geen e-mails maar tijgers. Daarom schrik je als iemand je op de schouder tikt wanneer je heel geconcentreerd zit te typen. Dat had een tijger kunnen zijn.
We worden tegenwoordig gemiddeld 200 keer per werkdag onderbroken. Daardoor ervaren we een permanente staat van alertheid en dus ook een permanente staat van stress. Dat is een belangrijk punt om mee te nemen wanneer je aan vitaliteit werkt. Hoe manage je de focus en aandacht van jezelf en je medewerkers?
Afleiding heeft een groeiende grip op stress. Je hoofd maakt geen verschil tussen werk en privé. Bedenken dat je je band nog moet plakken of een pak melk moet halen, zijn net zulke zeurende taakjes als die mail die je nog moet versturen. Voor je brein zijn dat geen aparte vakjes, maar loopjes. Die constante loopjes zijn even storend als een telefoon die almaar gaat. Zo kom je nooit tot rust. Probeer maar eens in slaap te vallen als je telefoon voortdurend gaat…
KANTOORTUIN WERKT NIET
Verplaats je nu eens naar een werkplek waar de telefoon voortdurend gaat, de kantoortuin. Vanuit onze aandacht bekeken, is de kantoortuin het duurste kantoor dat er is. Wanneer er iemand naast jou zit te bellen, daalt jouw productiviteit met 66%. Je luistert bewust of onbewust mee, of je nu wilt of niet. Het winpunt van de kantoortuin is dat je minder ruimte nodig hebt voor het aantal medewerkers. Dus je bespaart op je huisvesting, maar verhoogt je personeelskosten. Uiteindelijk leidt dat tot minder efficiëntie, minder effectiviteit en meer uitval.
Het idee erachter was dat mensen meer met elkaar in contact zouden zijn, met alle inspiratie en goede ideeën van dien. Alleen in de praktijk blijkt het een permanente staat van afleiding. Wat veel beter werkt, is mensen in bursts samen laten zijn. Samen creatief zijn en ook samen lekker lummelen. En dan in rust individueel werken. Een splitsing van de ruimte in drieën, dat werkt wél voor je.
HYBRIDE WERKEN
In het verlengde hiervan ligt hybride werken. Thuis zien we als een focusplek. Het voordeel van thuiswerken is autonomie. Je kunt makkelijker je eigen dag indelen. Dat werkt absoluut stressverlagend. Maar dit faalt volkomen wanneer je altijd bereikbaar moet zijn om snel te kunnen reageren op een berichtje of telefoontje. Ook als er veel online gewerkt wordt via chat. Als je dan van je scherm vandaan bent, mis je dingen, of krijgen collega’s het gevoel dat je thuis zit te lummelen. Het gaat dus niet om werken met aandacht vanuit huis en sociaal aan het werk zijn op kantoor. Het gaat om: wanneer ben je bereikbaar?
Bereikbaarheid wint het altijd van productiviteit, tenzij er heldere afspraken over gemaakt worden. Dat moet je op organisatieniveau en op teamniveau organiseren. Als je dat doet, kun je thuis én op kantoor gefocust werken.
VIER CONCENTRATIELEKKEN VOOR ORGANISATIES
Wat kan een organisatie verder doen? Hoe creëer je aandacht voor aandacht? Aandacht is een praktische tool om te sturen binnen je organisatie. Aandacht voor aandacht houdt in dat je op basis van de vier concentratielekken inzicht krijgt en stuurt op de bovenkamer van je medewerkers.
Te veel externe prikkels
Ga na hoe vaak iemand wordt onderbroken en waardoor iemand dan onderbroken wordt. Door welke tool, welk systeem en breng dat in kaart.
Te veel interne prikkels
Heeft iemand een systeem om taken goed weg te werken? Wordt het genoteerd, of heeft iemand alles vooral in z’n hoofd? Hierin is intelligentie een alarmbel. Je hebt geen controle over de timing van je hoofd. Op de meest vreemde momenten van de dag word je herinnerd aan wat je niet moet vergeten. In de supermarkt bedenk je dat je dat ene mailtje nog moet sturen…
Te weinig energie
Hoe vaak en hoe nemen mensen pauze? Ik werk even door want het moet af, opladen doe ik wel als ik sport, uitrusten doe ik wel thuis op de bank. Dat zijn ook alarmbellen, dan teer je in en blus je uit. Feitelijk zeg je dan: Ik ga de hele dag op en neer rijden tussen Amsterdam en Groningen, maar tanken doe ik overmorgen wel. Dat gaat niet, je tank raakt leeg. Er ligt natuurlijk verantwoordelijkheid bij de werknemer, maar een manager kan bijvoorbeeld kijken of er überhaupt gepauzeerd wordt. En hoe. Als je in je pauze constant op je telefoon kijkt, kun je net zo goed doorwerken. Voor je hoofd is er geen verschil tussen Instagram en Excel. Het blijft informatieverwerking, dus je staat aan en laadt niet op.
Te weinig prikkels
Hoe zit het met engagement? Peilen of iemand echt plezier in z’n werk heeft, is het moeilijkst te sturen. Je kunt allerlei programma’s bedenken en functies stimuleren. Uiteindelijk gaat het erom dat je weet hoe je hoofd werkt. Als individu, maar ook als organisatie. Dan kun je daar in ieder geval beleid op maken. Daar ligt het antwoord op aandacht voor aandacht.
AANDACHT VOOR ELKAAR
Hoe staat het met de aandacht voor je collega’s? Toen het openbare leven deels stillag de afgelopen jaren, veranderde er veel op het gebied van werken en sociale omgang. We hadden ineens minder ballen in de lucht. En nu gebeurt het tegenovergestelde, we hebben massaal het gevoel dat we van alles moeten inhalen. Uitgestelde tickets, feestjes, bruiloften, werk. Het blijft een spagaat: te weinig is saai, te veel is stress. Aandacht richt zich meer op geluk en diepgang dan op plezier en uitspatting. Met aandacht voor anderen en focus op elkaar, creëer je ook op sociaal vlak meer geluk.
Mark begeleidt kenniswerkers, ondernemers en topsporters om prestaties te verbeteren. Daarnaast is hij keynotespreker en schrijver van zes boeken waaronder bestseller Focus AAN/UIT. Zie ook het artikel ‘5 tips voor focus’ (pagina 56), want daar maak je kans op het gloednieuwe boek: Focus Bites, 10 inzichten voor meer focus voor de dagelijkse praktijk.
Meer info: www.focusacademy.com
